SMART doelen stellen en behalen

SMART doelen formuleren is een effectieve manier om jezelf te helpen om doelen op te stellen en te realiseren. Vaak kennen we het SMART principe wel, maar betrappen we onszelf erop dat we afspraken met onszelf of andere onvoldoende duidelijk maken. Bij Mindsetters gebruiken we veel van dit soort methodieken om onze doelen te behalen. Ik heb de uitleg hiervan niet alleen samengevat in dit artikel, maar we hebben tevens een video gemaakt over hoe je makkelijk de SMART methode kan toepassen om jou doelen te bereiken. Deze vind je onderaan dit artikel.

Wat is SMART methode

De SMART methode is dé manier om doelen, acties en afspraken duidelijk te formuleren en uiteindelijk ook te behalen. SMART is een Engels acronym voor Specific, Measurable, Attainable, Relevant, en Time-bound. In het Nederlands staat SMART voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Relevant en Tijdgebonden. Zie deze begrippen als criteria waaraan je doel dient te voldoen als je het formuleert. Elk van deze criteria helpen je om een doel voor jezelf of voor anderen concreet te maken, zodat je beter in staat bent de gewenste uitkomst te behalen.

De SMART methode kun je toepassen op verschillende onderdelen. Veelal zakelijk, maar ook voor persoonlijke doeleinden. Denk aan:

• Doelen in een persoonlijk ontwikkelingsplan of binnen een organisatie.
• Afspraken met anderen.
• KPI’s (Key Performance Indicators).
• Lange termijn dromen en ambities concreet maken.
• Zakelijke doelen voor omzet, klanten of andere vorm van groei.

Hoe SMART doelen formuleren

We zullen nader ingaan op de 5 criteria van SMART en voorbeelden geven.

Specifiek

Een specifiek doel beantwoordt de vragen: Wat wil je bereiken? Waarom is dit doel belangrijk voor je? Maar specifiek kan ook gaan over “wie gaat het doen” en “waar moet het gebeuren”

Een voorbeeld van een specifiek formulering zou zijn: "Ik wil mijn hardlooptijd op de 5k verbeteren tot onder de 20 minuten." Deze formulering beantwoord wie en wat. Deze formulering kun je uitbreiden met waar en waarom. "Ik wil mijn hardlooptijd op de 5k atletiekbaan verbeteren tot onder de 20 minuten, om mij zodoende te kwalificeren voor de selectie".

Afhankelijk van de mate waarin je specifiek dient te zijn kun je verbreden of versmallen in de formulering. Vaak zijn we vooral in afspraken met anderen niet specifiek genoeg.

Een doel als "ik wil gezonder leven" of "ik wil fitter worden" of "meer omzet behalen" zijn NIET specifiek. Zorg dat je duidelijker en specifieker formuleert WAT het doel is. "Ik wil 3 keer per week minimaal 1 uur sporten" of "ik wil dit jaar mijn omzet met 40% laten stijgen".

Meetbaar

Een meetbaar doel beantwoordt de vraag: hoe zal je weten dat je het doel hebt behaald? Vaak is meetbaarheid uit te drukken in cijfers of als je kunt vaststellen of iets wel of niet is gerealiseerd. Een meetbaar doel zou zijn: "Ik wil mijn biceps omtrek verhogen van 35 naar 45 cm." Of ik wil de opleiding persoonlijk leiderschap afgerond.

Acceptabel

Een haalbaar doel beantwoordt de vraag: is dit doel acceptabel is gezien je huidige middelen en beperkingen? Een haalbaar doel zou zijn: "Ik wil mijn inkomen verhogen door een nieuwe vaardigheid te leren en te werken aan een promotie op mijn huidige werk."

In plaats van of naast Acceptabel wordt de A ook gebruikt voor Aansprekend. Met aansprekend toets je of het doel je aanspreekt dan wel relevant voor je is.

Relevant

Een relevant doel beantwoordt de vraag: is dit doel relevant voor je lange termijn doelen en passen deze bij je waarden en prioriteiten? Soms laat je dit niet letterlijk terugkomen in je formulering maar is wel een belangrijke check voor jezelf of anderen of je een passend doel stelt.

Een relevant doel zou zijn: "Ik wil mijn eetgewoonten veranderen om gewicht te verliezen en mijn gezondheid te verbeteren."

In plaats van of naast Relevant wordt de R ook gebruikt voor Realistisch hetgeen dezelfde vraag beantwoord als Acceptabel.

Tijdgebonden

Een tijdsgebonden doel beantwoordt de vraag: wanneer wil je het doel behalen? Dit kan een moment zijn of een periode die je stelt. Ook kun je hier bijvoorbeeld weekdagen of een startmoment in benoemen.

Een tijdsgebonden doel zou zijn: "Ik wil mijn eigen bedrijf starten binnen de komende 2 jaar." Of “Ik ga op 31 mei 2025 om 12:00 uur de marathon van Berlijn rennen”

Voorbeeld SMART formuleren

Van belang is om een doel aan alle 5 de criteria te laten voldoen. Vaak zie je een SMART doel dan als volgt uitgewerkt worden.

DOEL	Ik wil 5 kilogram afvallen tussen nu en 1 september 2025, zodat ik voor mijn bruiloft slank eruit zie
S	Het beantwoord WIE (ik), WAT (5 kg afvallen) en WAAROM (slank eruitzien)
M	5 KG is meetbaar
A	Als NU 1 april is, is het doel Acceptabel. Als NU 15 augustus is, is dit niet Acceptabel
R	Er een relatie tussen afvallen en er slanker uitzien.
T	Voor 1 september 2025

In de uitwerking kan het lastig zijn om in 1 zin je doel te formuleren zodat het voldoet aan de 5 criteria en nog begrijpelijk geformuleerd is. Dan zou je bovenstaande opzet kunnen gebruiken om per criterium het doel nader uit te lichten.

Voordelen SMART methodiek

Door de SMART methodiek te gebruiken bij het maken van doelen, kun je gerichter en effectiever werken aan het behalen van je doelen. Hierdoor ben je meer gefocust om te werken aan het behalen van je doelen en heb je een duidelijk plan om te volgen.

Er zijn enkele belangrijke voordelen van het gebruik van SMART doelen. Ten eerste helpen ze om je doelen duidelijk te maken, wat het gemakkelijker maakt om te werken aan het behalen ervan. Ten tweede helpen ze om je doelen te meten, zodat je kunt zien hoe ver je bent gekomen en wat je nog moet doen om je doel te behalen. Ten derde helpen SMART doelen om je te concentreren op wat belangrijk is en om je te helpen om je tijd en middelen effectief te gebruiken. Ten vierde kunnen SMART doelen je helpen om je te concentreren op het behalen van korte termijn doelen, wat je kan helpen om lange termijn doelen te behalen.

Hoe kun je SMART implementeren

Zoals gezegd is de SMART methode vaak wel bekend, maar passen we hem niet altijd toe in situaties die hierom vragen. Aan het einde van een vergadering zijn afspraken vaak nog vaag. Dit leidt ertoe dat de acties die eruit volgen niet, niet goed of niet op tijd worden voltooid. Dit komt dan doordat één of meer van de SMART principes niet terugkomen in een afspraak of doel.

Het vraagt herhaaldelijke bewustwording (gewoonte ontwikkeling) om steeds het SMART principe te hanteren. Hiernaast zou een simpel hulpmiddel kunnen zijn om standaard aan je overleg een agendapunt toe te voegen als “SMART afspraken”. Of in het format van je planningsgesprek de principes van SMART doelen formuleren op te nemen. Hierdoor word je op de juiste momenten getriggerd om je formulering SMART te maken.

SMART doelen voorbeelden

Hieronder volgen 3 voorbeelden van SMART doelen, wellicht dat deze jou helpen om jouw eigen SMART doel op papier te zetten en ernaar toe te werken!

SMART doel voorbeeld 1

Feedback Geven en Ontvangen:

''Ik wil mijn vaardigheden in het geven en ontvangen van constructieve feedback op het werk verbeteren door wekelijks minimaal één keer feedback te geven aan en te ontvangen van ten minste drie verschillende collega's. Dit zal ik doen door deel te nemen aan een workshop over feedbacktechnieken en regelmatig feedbacksessies te organiseren tijdens teamvergaderingen. Ik plan hiervoor elke week tijd in en vraag actief om feedback. Dit doel wil ik binnen 8 weken bereiken en ik zal mijn voortgang na 3 maanden evalueren met mijn manager."

• Specifiek: Ik verbeter mijn vaardigheden in het geven en ontvangen van constructieve feedback op het werk.
• Meetbaar: Ik geef en ontvang minimaal één keer per week feedback aan/van ten minste drie verschillende collega's.
• Acceptabel: Door deel te nemen aan een workshop over feedbacktechnieken en regelmatig feedbacksessies te organiseren tijdens teamvergaderingen.
• Realistisch: Ik plan elke week tijd in voor feedbackmomenten en vraag actief om feedback van mijn teamleden.
• Tijdsgebonden: Ik bereik dit doel binnen 8 weken en evalueer de voortgang met mijn leidinggevende na 3 maanden.

SMART doel voorbeeld 2

Marathon rennen:

"Ik wil binnen 6 maanden een marathon van 42,2 km voltooien door vier keer per week te trainen volgens een professioneel schema en mijn hardlooptijd maandelijks met 10% te verbeteren."

• Specifiek: Train voor en voltooi een marathon van 42,2 km.
• Meetbaar: Ren vier keer per week volgens een trainingsschema en verbeter mijn hardlooptijd met 10% elke maand.
• Acceptabel: Door een professioneel trainingsschema te volgen en maandelijks mijn voortgang te meten met behulp van een hardloop-app.
• Realistisch: Begin met 5 km per sessie en verhoog de afstand geleidelijk met 2 km per week.
• Tijdsgebonden: Voltooi de marathon binnen 6 maanden.

SMART doel voorbeeld 3

Omzet Verhogen Binnen het Bedrijf:

"Ik wil binnen 6 maanden de maandelijkse omzet van het bedrijf met 15% verhogen door nieuwe klanten te werven, upselling te doen aan bestaande klanten, en klantbehoud te verbeteren via gerichte marketingcampagnes en verbeterde service."

• Specifiek: Verhoog de maandelijkse omzet van het bedrijf.
• Meetbaar: Streef naar een omzetstijging van 15% ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen 12 maanden.
• Acceptabel: Door nieuwe klanten te werven via gerichte marketingcampagnes, upselling aan bestaande klanten, en het verbeteren van het klantbehoud door verbeterde service.
• Realistisch: Implementeer een marketingplan dat gericht is op klantacquisitie en -retentie, en monitor de prestaties wekelijks met behulp van KPI’s zoals klantengroei, conversieratio’s, en terugkerende klantpercentages.
• Tijdsgebonden: Realiseer de omzetgroei binnen de komende 6 maanden.

SMART samengevat

Er zijn enkele dingen waar je rekening mee moet houden bij het maken van SMART doelen. Ten eerste is het belangrijk om realistisch te blijven en niet te hoge doelen te stellen die moeilijk of onmogelijk te behalen zijn. Ten tweede is het belangrijk om flexibel te blijven en je doelen aan te passen als je merkt dat ze niet haalbaar zijn of als je prioriteiten veranderen. Je hoeft niet altijd op discipline te vertrouwen, soms is er ook geen motivatie als je vage, onrealistische doelen opstelt. Het verschil tussen motivatie en discipline lees je hier! Stel daarom altijd bij.

In samenvatting zijn SMART doelen een effectieve manier om doelen te stellen en te behalen. Door de SMART methode te gebruiken, kun je gerichter en effectiever werken aan het behalen van je doelen en heb je een duidelijk plan om te volgen. Er zijn verschillende voordelen aan het gebruik van SMART doelen, zoals het helpen om je doelen specifiek en haalbaar te maken en het verbeteren van je concentratie en tijdsmanagement. Het is belangrijk om realistisch te blijven en flexibel te zijn bij het maken van SMART doelen.