Wat is systemisch werk?

Binnen familieopstellingen wordt vaak gesproken over systemisch werk. Wat is dit?

Gezinnen, families zijn door hun stamboom verbonden. Een onzichtbaar doch waarneembaar systeem. Zie het als ‘sapkanalen’, kloppende aders onder de schors van de boom, die vanaf de wortels, elke tak, twijgje, elk blaadje voeden. Die zorgt voor groei en bloei. Zo is een gezin, als een tak aan de familieboom, verbonden met de rest. Een groot ‘familie systeem’.

Ziektekiemen in de sapstroom, blokkades in de kanalen, belemmeren de groei van de boom. Bladeren verkleuren, verdorren en vallen. Met als gevolg een verminderde zuurstofopname en zo meer. Zo leidt het een tot het ander.

Familiesystemen werken vergelijkbaar. Een van oorsprong gezond familiesysteem raakt geblokkeerd, verstoord, door een onbewuste actie van zijn leden. Een actie die leidt tot een lijden elders in het systeem. Wanneer bijvoorbeeld een zoon, onbewust, vaders plek binnen het gezin inneemt, of een dochter moeders plek bezet, treft dit andere familieleden. Elk systeem kent zijn regels, dynamieken, wetten. Verstoring daarvan, overtreding van systemische wetten, heeft directe waarneembare gevolgen. Meestal valt het waarneembare niet te duiden. Voelt je wel dat het niet klopt, doch kun je er de vinger niet op leggen.

Verstoringen en blokkades zijn, via systemisch werk, op te sporen, invoelbaar te maken, op te lossen, én te helen. Eenmaal bevrijd, kan het systeem weer vrijelijk stromen. Net als in Dominowereld werkt die ene omgeworpen dominosteen, door in de rest van het gezin, in de hele familie. Iedereen wordt erdoor verlost. Vorige en volgende generaties kunnen onbelast verder groeien en zich verder ontwikkelen. Komen er door in hun kracht te staan.

Wat doet systemisch werk?

Systemisch werk heeft tot doel, belastingen, onverwerkte trauma’s, en andere verstoringen binnen een systeem op te sporen, blokkades weg te nemen om de energiestroom weer ten volle te laten stromen. Naast een familiesysteem kunnen dit organisaties, groeperingen, etc. zijn. Overal waar mensen interacteren is er sprake van een systeem. Verstoring in de energiestroom daarvan kent zowel oorzaak als gevolg. Zoals de juiste timmerman, loodgieter of vakman kan herstellen, is het herstellen van de balans in een systeem ook een ambacht. Een die opleiding en ervaring vereist.

Als er iets schuurt of knelt, je belast voelt of anderszins een probleem voelt waar je geen raad mee weet ga je op zoek. Eerst misschien de huisarts. Als die niets vind zoek je verder. Iemand die systemisch werk doet, kan een uitkomst zijn. Er dient echter altijd een helder probleem of hulpvraag te zijn. Een systeem laat zich niet zonder dat er probleem is onderzoeken. Immers waar zoek je naar? De spelt in de bekende hooiberg? Een vraag die wel belangrijk is voordat men aan de slag kan met systemisch werk.

Hulpvragen hoeven echter niet zo duidelijk te zijn als bij de huisarts. De vraag; Waarom tref ik altijd de verkeerde partner? Waarom is de band met mijn dochter zo slecht? Zijn vragen waarmee prima te werken is bij systemisch werk. Met: Wat zou er mis kunnen zijn in mijn familie? Kan echter niemand iets. Dat is het zelfde als je een monteur zou vragen wat er mis zou kunnen zijn met je auto die perfect loopt, of de huisarts zou vragen waar je ziek van zou kunnen worden. Weet je echter met een hulpvraag door de juiste ambachtsman of vrouw geholpen.

Genogram

Het proces van systemisch werk gaat in de regel als volgt. Allereerst wordt het systeem in kaart gebracht, getekend. Bij een gezin doet men dat aan de hand van een genogram. Dat is zeg maar het generatiebeeld, de stamboom. Allemaal volgens een vaste structuur en in specifieke symbolen. De juiste vragen voorzien de familiegeschiedenis van kleur en textuur. Bepaalde patronen worden dan al helder, fricties en buitengesloten personen zichtbaar. En zo meer.

Vanuit het genogram en de hulpvraag wordt het de begeleider duidelijk waar er onbalans is. Hieruit wordt de hulpvraag zo duidelijk mogelijk verwoord, én vind er een opstelling plaats. De een doet het met poppetjes, de ander gebruikt liever vloertegels, terwijl een derde met representanten werkt. Door het stellen van (systemische) vragen weet de cliënt zelf tot antwoorden te komen. Dit klinkt allemaal vreemd en hocus pocus, doch het werkt altijd.

Door bepaalde poppetjes, vloertegels of representanten te verplaatsen, te verdraaien, als cliënt een andere positie in te nemen, ontstaat er een voelbare betere dynamiek. Als alles op zijn plek staat voel je dat. Het doorvoelen van emoties als ook het uitspreken van helende zinnen bezorgt de systemische verschuiving, zorgt voor heling op een dieper niveau.

Bekijk hier

Bestel hier

Welke systemische wetmatigheden zijn er?

Wetten kennen als doel onze samenleving, de gedragingen in ons dagelijkse leven, te regelen. Als onderdeel van die samenleving betrekken ze elk lid, ook jou. Overtreding van de regels heeft zo zijn gevolgen. Zo ook het negeren of overtreden van een systemische wetten. Die gelden voor elke systeem waarin we als mens betrokken zijn. Naast het familiesysteem, kan dat ook het systeem van het bedrijf waar je werkt zijn, de club of vereniging waarvan je lid bent, of de geloofsgemeenschap waar jij deel van uit maakt. Er zijn talloze van dit soort systemen. Allemaal onderhevig aan dezelfde wetmatigheden.
Voor zover thans bekend, zijn er vijf systemische wetten of dynamieken, te weten;

1. Anciënniteit.
2. Iedereen hoort er bij.
3. Ieder draagt zijn eigen lot.
4. Ouders geven oneindig aan kinderen.
5. Balans in geven en ontvangen.