Wat is vitaliteit? 5 tips voor het verbeteren van jouw vitaliteit!

Vitaliteit, een begrip dat steeds meer onder de aandacht komt! Een begrip dat staat voor de hoeveelheid levensenergie en levenskracht. Hierbij is het uitgangspunt iemands geestelijke en lichamelijke gesteldheid. Echter is het begrip vitaliteit niet alleen op het individu toe te schrijven maar ook op de werkvloer en dus een bedrijf/organisatie. Wat vitaliteit betekent en wat jij eraan kunt doen om vitaal te worden en te blijven lees je hier! Ook zal ik jullie een kijkje geven rondom vitaliteit op de werkvloer, welke voordelen dit heeft en wat een werkgever voor jou hierin kan betekenen!

Wat is vitaliteit?

De letterlijke vertaling van vitaliteit vanuit het woordenboek luidt als volgt:
''Vitaliteit is energie om te leven. Synoniemen zijn levenskracht en (hoeveelheid) energie''

Bij vitaliteit gaat het om een gezonde geestelijke en lichamelijke gesteldheid van de mens, ofwel om de levenskracht die iemand heeft. Een mens kan lichamelijk gezond zijn, maar als diegene zich geestelijk niet goed voelt, kan het zijn dat hij een tekort heeft aan energie om te leven.

Tegenwoordig is vitaliteit steeds belangrijker geworden. Mensen proberen gezonder te leven, bijvoorbeeld door gezond te eten en veel te sporten. Behalve lichamelijke gezondheid, denken mensen ook vaker aan hun geestelijke gezondheid.

Zo gaat men bijvoorbeeld naar yoga voor innerlijke rust, maar ook sneller naar een therapeut als men geestelijk niet lekker in zijn vel zit. Ook werken ze maar aan persoonlijke groei en verdiepen zich in verschillende onderwerpen zoals een human design chart. Voor een goed en gelukkig leven is vitaliteit erg belangrijk. Een ongezonde levensstijl (roken, drinken, slechte voeding, slecht slapen etc.) kan invloed hebben op de geestelijke gesteldheid (vermoeidheid, stress, minder presteren).

Binnen het thema vitaliteit spreekt men over over verschillende pijlers. Ik heb ervoor gekozen om deze pijlers terug te brengen naar 4 hoofdpijlers, namelijk:

• Fysieke gezondheid
• Mentale gezondheid
• Sociale gezondheid
• Werkomgeving

Wie vitaal wil zijn, moet zorgen voor een balans tussen zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid, sprake van een balans tussen bovengenoemde pijlers. Een synoniem van vitaliteit is ook wel veerkracht. Als iemand veerkracht heeft, voelt degene zich geestelijk en lichamelijk in staat om te ondernemen en te doen wat degene wil doen. Vitaliteit gaat, wanneer we het hebben op het bedrijfsleven, net als duurzame inzetbaarheid, over de mate waarin de medewerker nu en in de toekomst fit en energiek aan het werk kan blijven. Iets wat vele voordelen heeft voor zowel de werknemer als de werkgever! De positieve effecten van je vitaal voelen zal ik hieronder toelichten.

Positieve effecten vitaliteit

Als je vitaal bent, heb je voldoende energie om uitdagingen aan te gaan en te presteren. Maar het gaat verder dan dit. Want wat levert vitaliteit nog maar op? Hieronder volgt een opsomming, namelijk:

• Je energierijk voelen
• Minder stress
• Lichamelijk en geestelijk goed in je vel zitten
• Verhoogde productiviteit
• Toename in veerkracht
• Betere prestaties
• Duurzame inzetbaarheid
• Creëren van nieuwe kansen en mogelijkheden
• Vermindering in ziekte en dus verzuim op het werk
• Het ervaren van meer (werk)geluk
• Vermindering in gemaakte kosten voor een bedrijf
• Positief imago voor het bedrijf

4 pijlers vitaliteit

Er zijn verschillende modelen van vitaliteit. En in deze modellen wordt er ook gesproken van 3 tot 7 pijlers die te maken hebben met vitaliteit. Ik heb deze pijlers teruggebracht naar 4, namelijk sociale, fysieke, mentale gezondheid en de werkomgeving. Voor mij is dit de meest heldere indeling, daar er sprake is van weinig overlap tussen de 4 pijlers en ze op deze manier wel sterk met elkaar in verbinding staan.

Wanneer een persoon/medewerker zich vitaal voelt, is er sprake van een balans tussen deze 5 pijlers. Maar wat houden deze pijlers precies in en wat kan je doen om deze gezondheidsgebieden te optimaliseren en je dus vitaal te voelen? Ik zal ze hieronder één voor één doorlopen en tips geven om jouw eigen vitaliteit of de vitaliteit van je medewerkers te vergroten.

1. Fysieke gezondheid

De fysieke gezondheid is een belangrijk onderdeel voor jouw vitaliteit of de vitaliteit van jouw medewerkers. Het vormt de basis van jouw vitaliteit. De fysieke gezondheid heeft te maken met beweging. Hieronder valt onder andere: conditie, spierkracht en uithoudingsvermogen. Maar ook het afweersysteem en het hebben of krijgen van bepaalde ziekten, slaap en gezonde voeding behoren hiertoe.

Fysieke vitaliteit staat voor de mate waarin ons lichaam de energie en mogelijkheden heeft om optimaal te functioneren. Voldoende beweging, gezond eten, rust en ontspanning op z’n tijd zorgen ervoor dat ons lichaam in conditie blijft. Goed gezelschap en dingen ondernemen, dragen sterk bij aan onze lichamelijke vitaliteit.

We weten allemaal welk effect voldoende beweging, gezond eten en de balans tussen rust en ontspanning is voor een gezond leven. Dagelijks bewegen heeft een positief effect op zowel onze fysieke gezondheid als mentale gezondheid. Zo draagt het bij aan een betere cardiovasculaire gezondheid, een verbeterde stofwisseling, de opbouw van spieren, botgezondheid, positieve energiebalans, stressvermindering, verbetering van de slaapkwaliteit, versterking van het immuunsysteem, sociale interactie, ziektepreventie en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Geen enkel excuus is een goed excuus om niet even die wandelschoenen aan te trekken en dagelijks een wandeling van 30 minuten te maken. Dus waar wacht je nog op, trek die wandelschoenen eens aan! Wil je nu echt spierkracht opbouwen en fysiek sterker worden, kijk eens naar een fitness bij jou in de buurt en meld je aan. Wist je ook dat er verschillende mogelijkheden zijn voor een home work-out? Zo niet, YouTube staat vol met nieuwe inspiratie!

Naast voldoende beweging is gezonde voeding ook erg belangrijk! Gezonde voeding voorziet het lichaam van de juiste voedingsstoffen, waaronder vitaminen, mineralen, eiwitten, koolhydraten en gezonde vetten. Allemaal nodig voor de optimale werking van verschillende lichaamsfuncties. Hierbij is variatie in maaltijden de key! Begin met kleine veranderingen indien nodig, en werk toe naar een duurzame en gezonde eetstijl. Het begint allemaal bij jezelf, maak aan de hand van een maaltijdenplanning een boodschappenlijstje, haal de juiste producten in huis die je nodig hebt om een gezonde maaltijd op tafel te zetten. Maak bij het klaarmaken van de verschillende maaltijden in jouw keuken gebruik van verschillende gezonde kookmethodes, als stomen, koken, roosteren of grillen in plaats van frituren!

En als laatste: slaap! De kracht van slaap wordt nog vaak onderschat. De kracht van slaap is dat het een fundamenteel aspect is van een gezonde levensstijl en een belangrijke rol speelt bij het bevorderen van de algehele gezondheid, vitaliteit en welzijn. Slaap heeft verschillende krachtige effecten op zowel het fysieke als het mentale functioneren van het lichaam. Je kunt je eigen slaap verbeteren, hoe je dat kan doen lees je hier! Het wordt aanbevolen om voldoende slaap van goede kwaliteit te krijgen, wat meestal neerkomt op 7-9 uur per nacht voor volwassenen.

2. Mentale gezondheid

Mentale gezondheid is de manier waarop je je verhoudt tot jezelf en tot anderen en hoe je omgaat met de uitdagingen in het dagelijks leven. Tegelijkertijd gaat het ook over hoe jij en anderen in de samenleving dit ervaren. Er zijn verschillende termen voor het omschrijven van mentale gezondheid, zoals ‘psychische gezondheid’, ‘mentaal welbevinden’ of ‘emotionele problemen’. Het Trimbos-instituut en het RIVM(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) kwamen met een diverse groep sleutelfiguren tot consensus over een bruikbare en eenduidige definitie op van mentale gezondheid.

Kenmerken voor jouw mentale gezondheid zijn onder andere:

• Veerkracht hebben: het omgaan met teleurstellingen en uitdagingen
• Jezelf accepteren
• Het gevoel van eigenwaarde hebben
• Om kunnen gaan met emoties
• Hulp durven vragen
• In je eentje op reis gaan, uit je comfortzone stappen!
• Een eigen plek in de maatschappij kunnen vinden
• Jezelf kunnen ontspannen
• Om kunnen gaan met je eigen gedachtes
• Zelfrespect hebben
• Dingen doen die voor jou belangrijk zijn
  

De mentale gezondheid wordt gekenmerkt, zoals eerder genoemd, door de wijze waarop een individu zich verhoudt tot zichzelf (persoonlijke component), de wijze waarop een individu zich tot anderen verhoudt (sociale component), en de wijze waarop een individu handelt, zich gedraagt of opstelt in het dagelijks leven (functionele component). De wijze waarop naar mentale gezondheid wordt gekeken en hoe hieraan persoonlijk en in de maatschappij betekenis wordt gegeven is de vierde component (perceptieve component). Iedere component van mentale gezondheid bestaat uit meerdere bouwstenen:

• Persoonlijk component: mentale vaardigheden, een positief zelfbeeld, tevredenheid, je goed voelen, persoonlijke ontwikkeling, doelbewust leven, in balans zijn, en een positieve levenshouding.
• Sociale component: erbij horen en meedoen, sociaal functioneren, en empathie
• Functionele component: persoonlijke grenzen stellen, persoonlijke hulpbronnen, dagelijks functioneren, en actieve houding.
• Perceptieve component: het denkbeeld over mentale gezondheid, de eigenschappen van het concept, en de afwezigheid van psychische klachten.

3. Sociale gezondheid

Sociale gezondheid is een vorm van welzijn die gaat over het hebben van connecties en het gevoel van community. Het gaat om de hechte band die we hebben met familie en vrienden en het gevoel hebben ergens bij te horen. Of dat nu jouw familie, vriendengroep, sportclub of buurt is. Als mens hebben we immers de oerbehoefte om ergens bij te horen en ons altijd gesteund en geliefd te voelen. Onze relaties bepalen hoe ‘goed’ we leven, maar zelfs óók hoe lang we leven. 

Zo toonde onderzoek eerder aan dat het hebben van positieve en bevredigende relaties één van de beste voorspellers is van de gezondheid gedurende je hele leven en eenzaamheid zelfs dodelijker is dan obesitas.

Daarom is het belangrijk dat we sociale gezondheid niet onderschatten en gaan zien als een volwaardige tak van welzijn. Het hebben van gezonde en diepgaande relaties heeft immers een grote impact op hoe we ons voelen én hoe we leven.

Sociale gezondheid verwijst dus naar het aspect van gezondheid dat te maken heeft met sociale relaties, interacties en de mate van betrokkenheid bij de gemeenschap. Het is een van de dimensies van het welzijn die de kwaliteit van sociale verbindingen en het vermogen om deel te nemen aan sociale activiteiten omvat. Sociale gezondheid heeft invloed op zowel het individu als de bredere samenleving. Enkele belangrijke aspecten van sociale gezondheid zijn:

• Sociale relaties: Het vermogen om gezonde en ondersteunende relaties te onderhouden met vrienden, familie en anderen in de gemeenschap
• Sociale steun: het hebben van een netwerk van mensen om op terug te vallen in tijden van nood.
• Sociale vaardigheden: Het vermogen om effectief te communiceren, empathie te tonen en sociale interacties aan te gaan. Goede sociale vaardigheden dragen bij aan positieve relaties.
• Sociale interactie: betrokkenheid bij en integratie in de bredere gemeenschap. Actieve deelname aan sociale activiteiten, groepen, en evenementen draagt bij aan een gevoel van verbondenheid.
• Maatschappelijke betrokkenheid: Het hebben van een gevoel van verantwoordelijkheid voor en betrokkenheid bij de samenleving draagt bij aan sociale gezondheid. Dit kan zich uiten in vrijwilligerswerk, activisme, of andere vormen van positieve bijdragen aan de gemeenschap.
• Sociale rechtvaardigheid: het streven naar gelijkheid, eerlijkheid en sociale rechtvaardigheid in de samenleving.
• Sociale isolatie en eenzaamheid: Negatieve aspecten van sociale gezondheid omvatten sociale isolatie en eenzaamheid. Het gebrek aan sociale verbindingen kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, wat nadelige gevolgen kan hebben voor de algehele gezondheid.

4. Werkomgeving

De werkomgeving kan een belangrijke pijler van vitaliteit zijn, omdat het een aanzienlijke invloed heeft op het fysieke, mentale en emotionele welzijn van individuen. Een gezonde werkomgeving draagt bij aan het algemene welzijn en de productiviteit van werknemers. Om naar een vitale werkomgeving toe te werken spelen een aantal componenten een belangrijke rol, namelijk:

• Ergonomie: Dit omvat de juiste instelling van werkplekken, zoals bureaustoelen en bureaus, om lichamelijke klachten te voorkomen.
• Veiligheid: Het minimaliseren van risico's op de werkplek draagt bij aan een gevoel van veiligheid en helpt ongelukken en blessures te voorkomen.
• Flexibiliteit en een gezonde werk-privé balans: Een werkomgeving die flexibiliteit biedt en de balans tussen werk en privé ondersteunt, draagt bij aan de mentale vitaliteit van werknemers. Het stelt hen in staat om werk- en privéverplichtingen effectiever te beheren. De voordelen van een goede balans hierin is dat het verzuim afneemt, je als werkgever gemakkelijk nieuw talent aantrekt, werknemers langer in dienst blijven en de werkprestaties verbeteren.
• Gezonde werkomgeving: Denk hierbij aan het aanbieden en het nemen van regelmatige pauzes, voldoende lichaamsbeweging en gezonde eetgewoonten. Zo zijn er verschillende bedrijven die standaard een lunchwandeling maken of gratis groente en fruit voor alle medewerkers aanbieden.
• Positieve werkcultuur: Het stimuleren van waardering, erkenning en open communicatie.
• Ontwikkelingsmogelijkheden: Het aanbieden van mogelijkheden voor professionele groei en ontwikkeling stimuleert de motivatie en het gevoel van voldoening.
• Gevoel van betrokkenheid en gemeenschapsgevoel: Denk hierbij aan het aanbieden van teambuildingsactiviteiten, het bevorderen van de samenwerking tussen verschillende functies, openheid en transparantie naar medewerkers toe en het ervaren van positieve relaties onder collega's.
• Duurzaamheid en inrichting: Natuurlijke verlichting, groene ruimtes en een gezond binnenklimaat dragen bij aan een gezonde werkplek.
• Stressmanagement en mogelijkheid tot ontspanning: Het implementeren van effectieve stressmanagementprogramma's en het bieden van ondersteuning voor werknemers helpt bij het beheersen van werk gerelateerde stress, wat essentieel is voor de mentale en emotionele vitaliteit.
• Technologische ondersteuning: Het gebruik van moderne technologieën die het werk vergemakkelijken en de efficiëntie verbeteren. Denk hierbij aan het aanbieden van PC's of laptop, werktelefoon, de beschikbaarheid tot een printer etc. Hierbij moet er ook voor gezorgd worden dat de middelen up to date zijn, gebruiksvriendelijk en gebruiksklaar zijn.

5 tips voor vitale medewerkers !

Binnen het bedrijfsleven krijgt het begrip vitaliteit steeds meer aandacht. Zo wordt het ook steeds vaker opgenomen in de arbeidsvoorwaarden, drijfveren en jaarplannen van desbetreffende organisatie. Elke organisatie wilt natuurlijk streven naar vitale medewerkers, maar hoe kan je dit het beste doen. Hieronder volgen 5 tips die jij als werkgever kunt inzetten om de vitaliteit van jouw medewerkers te vergroten. Want vitale medewerkers zorgt voor een vitale organisatie! Deze tips gelden niet alleen voor de werkgever, maar de werknemers. oftewel het individu, kan verschillende tips ook al in zijn of haar privé leven toepassen. Let's go!

TIP: Podcast vitaliteit

Bekijk hier onze podcast aflevering over vitaliteit op de werkvloer!

1. Gezonde voeding

Het aanbieden van een gezonde kantine, gratis groente en fruit op het werk.
Als leidinggevende kun jij ervoor zorgen dat het op werk makkelijker wordt voor werknemers om gezonde keuzes te maken.

Bijvoorbeeld door gezonde voeding aan te bieden op de werkvloer of in een bedrijfskantine. Het is vooral belangrijk dat je werknemers in de goede richting stuurt, zonder hun vrijheden af te pakken. Verwijder de ongezonde opties dus niet, maar maak de gezonde keuzes makkelijker en aantrekkelijker.

Hoe gezonder, hoe meer energie werknemers vervolgens uit hun (werk)dag halen. Een lunch mag je ‘gezond’ noemen, wanneer hij voedzaam genoeg is. Dat betekent dat de lunch genoeg vitamines en mineralen bevat en dat je voedingsstoffen als suiker, zoetstoffen en andere ongezonde dingen vermijdt.

Stimuleer jouw werknemers daarnaast om voldoende water te drinken. Zet bijvoorbeeld kannen met water op tafel in de vergaderruimtes en plaats watertappunten door het hele gebouw. Ook leuk: laat herbruikbare waterflessen bedrukken met het bedrijfslogo!

Lees meer over gezonde voeding in de blog: top 5 voedingsgewoonten die je helpen bij het kiezen van gezonde voeding!

2, Regelmatige lichaamsbeweging

Stimuleren van voldoende beweging tijdens de werkuren. Wanneer mensen voor een lange periode in dezelfde houding op dezelfde bureaustoel zitten, dan gaat dat ten koste van de vitaliteit van die werknemer. Gelukkig zijn er tegenwoordig talloze manieren om te bewegen op de werkvloer, hier kan je zelf al mee aan de slag! Bijvoorbeeld door zo nu en dan een potje tafeltennis te spelen, maar ook bewegen terwijl je productief bent is tegenwoordig mogelijk.

Zo kun je staand of bewegend werken met behulp van een hybride werkbureau. Verder zijn het vaak de kleine dagelijks dingen die voor grote verschillen kunnen zorgen. Neem bijvoorbeeld de trap in plaats van de lift, loop als je een vraag hebt naar iemand toe in plaats die vraag te mailen en zet je prullenbak een paar meter verderop, zodat je op moet staan wanneer je iets weg moet gooien.

Wist je ook dat veel bedrijven een sportregeling aanbieden? Ga eens na of jouw werkgever hier ook aan deelneemt? Zo niet, waarom niet? Het afnemen van een sport abonnement op de zaak of binnen een organisatie heeft tal van voordelen! Haal jou werkgever over om hier aan deel te nemen.

3. Ontspanningsmogelijkheden

Ontspanning is dé onmisbare tegenhanger van inspanning. Zonder een goede manier om tot rust te komen, bestaat de kans dat werknemers zich te lang achter elkaar inspannen. Dit gaat ten koste van de vitaliteit van de werknemer en kan er in extreme gevallen zelfs de aanleiding zijn voor een burn-out. Het is dus belangrijk dat werknemers op tijd hun welverdiende en broodnodige ontspanning nemen. En de werkgever kan een belangrijke rol spelen in het faciliteren en stimuleren van die ontspanningsmogelijkheden.

Zo kan hij zorgen voor plekken op kantoor waar werknemers even niet aan hun werk hoeven te denken. Nu is het niet handig om een voetbalveld aan te leggen naast het pand, want een voetbalwedstrijd neemt net iets te veel tijd in beslag. Maar een pooltafel of tafeltennistafel zorgt daarentegen voor een korte, maar complete afleiding van inspannende werkuren. Hiernaast kan de werkgever ook faciliteren in bijvoorbeeld een massagestoel, extra ontspanningsruimtes op kantoor waar men zich kan terug trekken en de inrichting van een ruimte om te ontsnappen aan de werkdruk! Om ook nog de gezondheid te stimuleren, zou een boekenplank met de beste gezondheidsboeken ook geen verkeerd idee zijn.

4. Gezonde werkplek en flexibele werkomgeving

Zorg voor een ergonomische en veilige werkplek. Investeer in comfortabele stoelen, verstelbare bureaus en goede verlichting om fysieke gezondheid te bevorderen. Denk aan de toepassing van groen voorzieningen in de werkomgeving. Want het toevoegen van bijvoorbeeld planten in de fysieke werkomgeving heeft invloed op de productiviteit van de medewerker! Welk effect planten hebben, lees je hier!

Hiernaast mag de gezonde thuiswerkomgeving natuurlijk niet worden vergeten. Het is belangrijk om hier als werkgever ook in te faciliteren. Als werkgever kan je hierbij ondersteunen door een bepaald budget vrij te maken zodat een werknemer bijvoorbeeld een bureau, stoel en beeldscherm kan regelen. 

Om de vitaliteit van je medewerkers te optimaliseren is het gebruik maken van een thuiswerkregeling onmisbaar. Op deze manier is de medewerker in zijn tijd flexibeler en kan hij of zij hier zelf de regie over nemen. Uit onderzoek blijkt dat dit een positief effect heeft op het welbevinden van de medewerker maar ook op zijn of haar productiviteit en werkgeluk. Een belangrijke factor dus voor jou als werkgever om rekening mee te houden!

5. Persoonlijke groei en ontwikkeling

Binnen een takenpakket dat goed bij een werknemer past, zit altijd ruimte voor groei en ontwikkeling inbegrepen. Wanneer iemand te lang stilstaat en hetzelfde werk doet, kan dit een negatieve invloed hebben op de vitaliteit. Bijleren is goed voor de ontplooiing van deze persoon, wat leidt tot een hogere mate van geluk.

Er zijn diverse manieren om medewerkers op een laagdrempelige manier te helpen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Ga in gesprek over hun dromen en doelen en hoe ze deze graag willen bereiken. Workshops, het bijwonen van lezingen en het volgen van een cursus die bijdragen aan het behalen van die doelen bieden de perfecte oplossing.

Benieuwd naar de blik van een professional? In onderstaande Youtube video vertelt Loek Vaessen alles over vitaliteit op de werkvloer. Loek is gespecialiseerd in werkgeluk en vitaal leiderschap. Hij vindt het belangrijk dat er zingeving, voldoening en positieve emoties plaatsvinden op de werkvloer. Bekijk de video en raak geïnspireerd:

Benieuwd naar tips om uit je comfort zone te stappen en jezelf te blijven ontwikkeling en een persoonlijke groei te bevorderen? In mijn artikel over persoonlijke groei en tips om uit je comfortzone te stappen, lees je hier meer over!

''Gezondheid is niet enkel de afwezigheid van ziekte, maar ook het streven naar welzijn en vitaliteit''