We want werkgeluk

We moeten en willen allemaal gelukkig zijn, thuis en ook op het werk. Werkgevers zien zich gedwongen door de krapte op de arbeidsmarkt om hierin te faciliteren. Om een aantrekkelijke werkgever te zijn moet er (opeens) aandacht gegeven worden aan wellbeing. Zo worden er jaarlijkse health-weeks geïntroduceerd, bootcamps georganiseerd, massage stoelen neergezet, sprekers ingehuurd, ijsbad-trainingen aangeboden en de welbekende fruitmand wordt geïnstalleerd naast de koffieautomaat. Allemaal om ons werkgeluk, well-being of mentale gezondheid/weerbaarheid te vergroten. Mijns inziens gaat dit een stukje verder dat het inzetten van deze initiatieven.

Wat is werkgeluk?

Dat net zo’n vraag als wat is geluk… dat is voor iedereen immers anders. Zo vind je bij het googlen van de term verschillende definities: werkplezier, een werkomgeving die geluk stimuleert, met plezier naar je werk gaan. Mijn persoonlijke definitie is: Positief en betrokken richting (werk) doelen werken en te leren onderweg, samen met mensen, om zo een verschil te maken. Ok dat is best veel hè, ik neem je mee naar een stukje wetenschap en werking van ons brein in dit blog, wat jou kan helpen in het bewustzijn betreft jouw werkgeluk. Waar ligt nu die verantwoordelijkheid, bij jou of je werkgever?

We wennen aan dingen

Hartstikke goed al deze initiatieven van je werkgever, draagt allemaal bij aan wellbeing en ben ik helemaal voor. Echter kan een werkgever nog zoveel massage stoelen en fruitmanden neerzetten, als de werknemers zelf geen verantwoordelijkheden innemen betreft werkgeluk heeft het maar gering effect. Vaak zijn het de personen zelf die de baan maken, en niet de baan. Daar gaat er mijns inziens een beetje mis, we leggen als werknemer vaak de verantwoordelijkheid betreft ons werkgeluk bij de werkgever neer. En die moet dit (ons werkgeluk) dan ook maar even oplossen.

Zo klagen we over salaris, te weinig verlof of lelijk kantoor. Als we nu eens die auto van de zaak hadden, dan was je wel gelukkig in je werk. Nou zal ik je eens iets verklappen, dat effect is maar gering. Het moment zodra jij de auto ontvangt, loonsverhoging of nieuw kantoor aangewezen krijgt, ben je zeker even blij. Een weekje erna ook nog wel. En daarna? Ben je eraan gewend. Heeft niks met verwend zijn te maken, dit heet hedonic adaption. Dit is een eigenschap van ons brein die ervoor zorgt dat we aan dingen wennen. En dus snel als nieuw normaal ervaren, dat geldt ook voor die massage stoel en fruitmand. Daarbij kan de werkgever jouw persoonlijk werkgeluk niet “even” oplossen. Dit gaat verder dan geld over de balk gooien (voor die massage stoelen). Nee, dit kost tijd, eerlijkheid en diepgang: vanuit jullie beiden.

Toch bestaan er veel misconcepties over geluk op het werk. In onderstaande Youtube video vertellen we er alles over:

Waar zit dat werkgeluk dan?

We kunnen helaas niet altijd gelukkig zijn, ook niet op werk. Sh*t happens, deadlines worden gemist, boze klanten of onrecht word je aangedaan. Waar dit blog over gaat, is dat je over het algemeen met plezier naar je werk gaat – baalmomenten daargelaten. We spenderen er gemiddeld namelijk zo’n 69.000 uur in ons leven, dan zou het toch wel fijn zijn als je iets doet wat je geluk brengt. Waar is dat werkgeluk dan te vinden?

In wat je er zelf van maakt. Dit leg ik uit aan de hand van het Herzberg job satisfaction model, een van de grondleggers van werkgeluk. De eerste laag waar we op gaan bouwen zijn de hygiëne factoren, zaken die ervoor zorgen dat je niet ontevreden bent over je baan (dit is iets anders dan tevredenheid of geluk). Voorbeelden hiervan, je krijgt betaalt, je hebt een heldere functieomschrijving, er is een organisatiestructuur, je kan gebruik maken van eventuele apparatuur die je nodig hebt om je functie te vervullen etc. Dit krijg je van het bedrijf. Heb jezelf dus niet zoveel invloed op (tenzij je van werkgever wisselt). Dit zijn de zaken die je ontevreden zouden kunnen maken bij het ontbreken hiervan. Ben je dus niet ontevreden, dan is er een fundament om naar tevredenheid en zelfs werkgeluk te gaan… zo niet? Zul je hier een kritisch naar moeten kijken of dit wel een werkgever is waar je wil werken.

Het werkt hetzelfde als Maslow’s hierachy of needs, je zult eerst de behoefte van onderdak, veiligheid, eten en drinken moeten voorzien, om pas over je behoefte aan geluk en persoonlijke ontwikkeling na te denken. Dat is ook de reden waarom we in de Westerse wereld zo bezig zijn met onze zoektocht naar geluk, de basis staat: dus willen we meer. In tegenstelling tot de Derdewereldlanden: daar zijn ze helemaal niet bezig met de vraag of ze vandaag wel gelukkig zijn? Zij zijn letterlijk het overleven. In werkgeluk werkt het dus zo, we moeten eerst niet ontevreden te zijn over de hygiëne factoren, om door te gaan richting tevredenheid en zelfs werkgeluk te gaan.

Van niet ontevreden naar werkgeluk

Ok, stel we zijn dus niet ontevreden en willen naar werkgeluk. Dan gaan we naar de motiverende factoren kijken zoals: doelrealisatie, zingeving, ontwikkeling, leren, erkenning. Dit zijn factoren die je zelf in de hand hebt: jouw acties, houding, inzet, teamspirit. Die krijg je niet van het bedrijf, dat moet je er zelf van maken. Ja, helaas: ik heb geen toverpillen die jouw werkgeluk gaan geven. Je zal er zelf voor aan de slag moeten gaan. Waar begin je dan? Martin Seligman is een van de grondleggers van positieve psychologie en heeft het PERMA framework ontwikkeld. Dit zijn 5 wetenschappelijk bewezen bouwstenen die bijdragen aan werkgeluk. Ik gebruik bewust de term bouwstenen, want ieder persoon is anders, wat betekent dat de ene bouwsteen jou wellicht meer aanspreekt en beter voor jou werkt, dan de ander.

PERMA

Welke 5 factoren dragen bij aan werkgeluk? Ik licht ze hieronder kort toe, bedenk zelf kritisch welke resoneert met jou persoonlijk:

1. POSITIVE EMOTIONS – zoals we weten dragen positieve emoties bij aan geluk en dus ook aan werkgeluk. Denk hierbij aan het vieren van succes, uiten van dankbaarheid en delen van blijdschap.
2. ENGAGEMENT (betrokkenheid) – In welke mate worden jouw sterke eigenschappen dermate uitgedaagd dat jij in een status van flow werkt? Flow is een opperste vorm van concentratie waarbij duidelijk gewerkt wordt richting een doel, dat je het idee van tijd en zelfbewustzijn verliest.
3. RELATIONSHIPS (collega’s) – We zijn nu eenmaal sociale dieren, zo laat ook de wetenschap zien dat wij in ons werk samen meer bereiken dan alleen en hier ook werkgeluk uit halen. Het idee van samenhorigheid, psychologische veiligheid en steun onder elkaar maakt werken leuker!
4. MEANING (betekenis) – Wat voeg jij nu eigenlijk toe aan je baan? Waarin maak jij het verschil? Waarom doe jij wat je doet als salaris zou wegvallen? Wat doe jij misschien buiten je functieomschrijving wat voor jou het verschil maakt?
5. ACCOMPLISHMENT (doelen bereiken) – We worden nu eenmaal blij als we een duidelijke taak en doelstelling hebben waar we naartoe werken. Het idee dat we richting het volbrengen van een taak werken geeft ons een gevoel van controle en motivatie. Met name intrinsieke doelen als connectie en ontwikkeling dragen bij aan werkgeluk.

Er is nog veel onderzoek gedaan sinds de publicatie van dit model en zijn er uiteraard meerdere dingen die een rol spelen in werkgeluk. Echter vormen deze 5 vormen de basis van alle onderzoek naar werkgeluk en zij deze een perfect startpunt om je eigen bewustzijn van werkgeluk eens onder de loep te nemen.

Werkgevers

Dit neemt overigens niet weg dat werkgevers geen verantwoordelijkheid hebben in het faciliteren van werkgeluk. Ik nodig hen van harte uit om naar de bovenstaande factoren te kijken en eens kritisch te spiegelen naar hun eigen leiderschap en de organisatiecultuur: in hoeverre is hier ruimte voor? In hoeverre durf ik mijn mensen op de eerste plek te zetten?  Cijfers liegen niet. Medewerkers met een hogere score in werkgeluk, zorgen voor een hoger bedrijfsresultaat en lager verloop en verzuim(kosten). Simpel rekensommetje zou je zeggen?

Toch is het écht veranderen van een economisch gedreven organisatie naar een zogenaamde people-first-strategy, voor veel organisaties lastiger dan je denkt. De board/directie kijkt immers naar de cijfers, is bezig met omzet, winst en targets. Mensen zijn kosten, die de marge drukken dus die zien we het liefst zo laag mogelijk… Waarom zien we mensen niet als kapitaal? Draai het eens om, je bent een productiebedrijf en ik verkoop machines. Ik heb een machine die jouw productietijd versnelt en zo al gauw 10% extra marge oplevert, dan is er veel sneller een budget vrijgemaakt om te investeren. Waarom werkt dit dan niet voor mensen? Als je hiervoor budget vrijmaakt, om je organisatie een plek te maken waar mensen graag willen werken, blijven werken en zich willen ontwikkelen… wat denk je dat dit bespaart op je recruitment, verzuim en verdere verloop kosten? Een burn-out kost je organisatie al gauw gemiddeld €70.000,- per werknemer die uitvalt. En toch hebben bedrijven deze cijfertjes nodig om wakker geschud te worden: it’s a business. Mooie is, die cijfers zijn zo uitgerekend vanuit je HR-data en eventuele additionele assesment/tooling. Mocht je het toch een beetje spannend vinden als bedrijf, we willen immers een ROI als commerciële instelling.

Dus ja, ik geloof, wanneer een bedrijf echt wil, werkgeluk voor ieder bedrijf mogelijk en toegankelijk is. Zelfs zonder dat resultaat hieronder lijdt – dit verbetert namelijk zoals veel onderzoek al laat zien. Al moet dit economische voordeel niet je drijfveer zijn mijns inziens. Als je dit niet echt voelt, ademt en voor wil gaan heeft het geen zin. Het is een keuze, die je als werkgever moet voelen qua urgentie en prioriteit: je mensen centraal zetten. Mensen die immers met plezier bij jou werken, dragen dit ook weer uit naar buiten (klanten en leveranciers).  Je moet namelijk een lange adem hebben. Dit is geen simpele truc die je even toepast, geen thema om “af te werken” op de agenda. Het is een ‘way of working’ die in organisatiecultuur en processen verankerd dient te worden, dit heeft een langere tijd nodig… Eenmaal dit pad van verandering ingeslagen?  Dan is die fruitmand of massagestoel is dan een mooie kers op de taart!

Lees ook hier over de voordelen van teambuilding in het buitenland.

Meer hierover of wil je eens vrijblijvend sparren? Neem dan contact op voor mijn masterclasses en programma’s in werkgeluk (YAY it’s Monday!) voor werknemers en bedrijven.

Handboek werkgeluk

€ 34.50

Het Handboek Werkgeluk combineert de beste vernieuwers uit de praktijk en de nieuwste wetenschappelijke inzichten op het gebied van gelukkig...

Bekijk op Bol.com