Wat is cognitieve bias en hoe herken je het?
Cognitieve bias verwijst makkelijk gezegd naar de manier waarop we dingen vaak wat anders waarnemen dan ze in de werkelijkheid zijn. Dit komt doordat onze hersenen (onbewust) keuzes maken gebaseerd op automatische denkpatronen, oftewel onze bias. Deze denkpatronen helpen ons om snel te handelen, maar kunnen er ook voor zorgen dat we een situatie verkeerd inschatten of de verkeerde conclusies trekken. We worden dus constant onbewust beïnvloed door onze eigen biases, terwijl ze niet altijd even accuraat zijn. Het wordt eens tijd dat we deze biases gaan begrijpen. Alleen dan kunnen we proberen om onze gedachtegang en beslissingen objectiever te maken.
Wat is cognitieve bias?
De basisprincipes van cognitieve bias zijn eenvoudig te begrijpen, maar hun invloed is groot. Kortgezegd is het een psychologisch fenomeen waarbij mensen vaak niet rationeel denken, maar automatisch oordelen. Dit komt doordat onze hersenen altijd op zoek zijn naar snelle oplossingen en een makkelijk antwoord. Hierdoor kunnen we in situaties snel conclusies trekken, zonder alle informatie zorgvuldig te overwegen. Dit kan ons in sommige gevallen tijd besparen, maar leidt toch vaak tot verkeerde keuzes.
Veelvoorkomende soorten cognitieve bias
Er zijn veel verschillende cognitieve biases die ons oordeel beïnvloeden. De bevestigingsbias, of confirmation bias, komt zo bijvoorbeeld erg vaak voor. Deze bias zorgt ervoor dat we alleen informatie zoeken wat overeenkomt met wat we al geloven. Hierbij negeren we alles wat tegen onze meningen ingaat, zelfs als die informatie belangrijk is. Het is dus ook geen verrassing dat we zo snel vast komen te zitten in onze eigen denkwijze, zonder open te staan voor nieuwe inzichten. Zodra we geen ruimte bieden voor andere perspectieven, kan dat erg problematisch uitpakken, zowel in persoonlijke als professionele situaties.
De ankerbias/ anchorbias
Een ander soort bias die veel voorkomt, is de ankerbias. Bij deze bias wordt onze beslissing beïnvloed door een getal of waarde die we als startpunt blijven gebruiken, zelfs als die waarde totaal niet relevant is. Een goed voorbeeld hiervan is beweren dat jongvolwassenen tegenwoordig lui zijn en dat dit de reden is waarom ze geen huis kunnen kopen. Je zit dan naar prijzen binnen de huizenmarkt te kijken van jaren geleden die tegenwoordig niet meer accuraat zijn.
De 12 grootste cognitieve biases
- Cognitieve dissonantie: Mensen houden er niet van om verkeerde keuzes te maken.
- Anchoring effect: Een getal of waarde als grootste standpunt gebruiken voor je beslissing.
- Confirmation bias: Meer waarde hechten aan informatie dat aansluit op je eigen ideeën.
- Self-serving bias: Jezelf verantwoordelijk houden voor je succes, maar niet voor je fouten.
- Endowment effect: Meer waarde toekennen aan iets dat we al bezitten.
- Framing: De wereld zien door jouw eigen waarden en normen, terwijl je denkt objectief te zijn.
- Nudging: Mensen onbewust in een bepaalde richting duwen gebaseerd op je eigen mening.
- Halo-effect: Iets beoordelen op maar een paar factoren, in plaats van het totaalplaatje.
- Recency effect: Meer waarde hechten aan de meest recente informatie.
- Primacy effect: Meer waarde hechten aan de eerste binnengekregen informatie.
- Availability bias: Het maken van keuzes gebaseerd op je huidige kennis.
- Money illusion: Het maken van verkeerde beslissingen gebaseerd op ingewikkelde weergave van getallen.
Hoe cognitieve biases je beslissingen beïnvloeden
Hoewel deze biases ervoor kunnen zorgen dat je sneller keuzes maakt, zijn deze keuzes dus niet per cé optimaal. De invloed van cognitieve bias is in veel gevallen namelijk erg subtiel. Bijvoorbeeld, wanneer je bij het nemen van een beslissing eerst denkt aan wat je in het verleden hebt meegemaakt, dan is de beschikbaarheidsbias aan het werk. Je wilt dan liever je keuze baseren op een vorige ervaring, zelfs als deze niet representatief is voor de situatie. Ook in sociale situaties kunnen deze onbewuste invloeden in de weg staan. Je kan zo iemand oneerlijk beoordelen en zelfs je gedrag erop aanpassen zonder dat je het doorhebt. Cognitieve biases kunnen dus leiden tot misverstanden en zelfs conflicten, simpelweg omdat we geen objectieve blik hebben op de situatie.
De impact van cognitieve biases in de maatschappij
Niet alleen in ons persoonlijke leven, maar ook op mondiale schaal spelen cognitieve biases een grote rol. Politieke keuzes, de manier waarop we naar nieuws kijken en zelfs de manier waarop bedrijven ons proberen te beïnvloeden, zijn zelfs vaak gebaseerd op het spelen met onze biases. Denk zo bijvoorbeeld aan de vele verschillende kranten waar we uit kunnen kiezen of de op maat gemaakte reclamecampagnes. Iedere krant heeft zijn eigen doelgroep en presenteert informatie op een manier die hun bestaande overtuigingen versterkt. Reclamecampagnes spelen dan weer in op onze emoties en motiveert ons om te kopen.
Inspelen op emoties en biases
Ook in het geval van online gokplatformen kunnen spelers beïnvloed worden door psychologische trucs die inspelen op onze emoties en biases. Dit zorgt ervoor dat we keuzes maken die niet altijd rationeel zijn, zoals het steeds weer proberen van een spel met de hoop op een grote winst. En dit terwijl de kansen constant hetzelfde blijven. Aanbieders zoals betFIRST Casino vertrouwen daarom op duidelijke communicatie en transparantie om dergelijke fouten niet te versterken.
Cognitieve biases herkennen en vermijden
Het herkennen van onze eigen cognitieve biases is de eerste stap naar het maken van betere en objectieve keuzes. Zodra we bewust worden van het feit dat ons brein vaak sneller handelt dan we denken, kunnen we die belangrijke stap terugnemen en meer kritisch naar onze keuzes kijken. Het is belangrijk om bewust te zijn van de invloed die je eigen overtuigingen en eerdere ervaringen kunnen hebben. Dit geldt voor alle aspecten van het leven, van dagelijkse beslissingen tot grotere keuzes in je carrière of relaties.
Een manier om zo bijvoorbeeld objectiever te denken, is door andere perspectieven in overweging te nemen. Stel jezelf vragen zoals: "Wat als ik het mis heb?" of "Welke informatie mis ik?". Zo forceer jij jezelf om breder naar de situatie te kijken en niet alleen af te gaan op je eerste instinct. Door onze keuze met een frisse blik te benaderen, kunnen we onbewuste biases vermijden.
Over de auteur
Boek van de week
Recent
Categoriën
Nieuwsbrief
Blijf op de hoogte
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en mis geen enkel bericht!
