Feedback geven en ontvangen

Feedback. De een schiet bij dit woord direct in de stress, terwijl de ander vooral nieuwsgierig is. Misschien denk je meteen terug aan dat ene beoordelingsgesprek waarin het bleef bij vage opmerkingen. Of juist aan een collega die je iets meegaf waar je écht iets aan had. In beide gevallen draait het om hetzelfde: communicatie die raakt. Zowel op het gebied van gedrag als op je verwachtingen en ontwikkeling. En juist daar gaat het vaak mis of blijft het ongemakkelijk. Want hoe geef je feedback zonder dat het overkomt als kritiek? Maar ook, hoe ontvang je het zonder meteen in de verdediging te schieten? In deze blog vertellen we je hoe je feedback kunt geven en ontvangen op een constructieve manier. Van feedback geven aan een collega, tot zelf feedback vragen, we leggen je uit hoe dit het beste werkt. Met concrete voorbeelden en vragen uiteraard. Lees snel verder!

Wat is feedback?

Voordat we gaan kijken hoe je het toepast, is het goed om antwoord te hebben op de vraag: wat is feedback nou eigenlijk? Feedback is informatie over gedrag of prestaties gericht op verbetering. Het beschrijft wat je ziet, zegt of hoort en wat de impact daarvan is. Dit kan zowel positief als aandacht gevend (kritisch) zijn. In de praktijk komt het neer op een gesprek waarin je zegt wat er gebeurt én wat je wens of intentie is. Je geeft letterlijk aan wat er misgaat, maar ook wat er goed gaat. Daarnaast geef je aan wat er beter kan en geef je ook concrete handvatten. Zo help je die collega om de constructieve feedback toe te passen en zo beter te worden.

Belangrijk is dat als je feedback gaat geven aan een collega, je niet alleen je observaties communiceert. Je moet je ook openstellen voor een ander perspectief. Wellicht is er bijvoorbeeld een verklaring voor bepaald gedrag of bepaalde fouten. Hierbij is het belangrijk om gedrag te observeren, impact te formuleren en vervolgens samen te bespreken wat er gewenst is voor toekomstige prestaties of samenwerkingen. Dat maakt feedback tot een bewust en krachtig instrument, voor groei én verbinding.

Soorten feedback

Er bestaan meerdere soorten feedback, zoals bijvoorbeeld 360 graden feedback. Hoe meer je hiervan weet, hoe bewuster en effectiever je het kunt inzetten. We onderscheiden hier in ieder geval vier algemene typen:

• Feed-up: je oriënteert je op het doel. Ben ik op de goede weg? Wat is ons gezamenlijke resultaat waar we naar streven?
• Feed-back: reflectie op resultaten of gedrag uit het verleden. Wat ging goed en wat kon beter?
• Feed-forward: gericht op de toekomst. Welke volgende stappen helpen bij volgende ontwikkelingen? Hoe gaan we verbeterpunten precies toepassen?
• Constructieve feedback: gericht op verbeterpunten, met respect en aandacht voor wat de ander kan versterken. Dit is de kernvorm en onmisbaar bij bijvoorbeeld feedback geven aan een collega. Het vraagt om empathie, helderheid en gerichtheid op oplossingen.

Goed begrip van deze soorten feedback zorgt ervoor dat je aangeeft wat je ziet. Daarnaast zorgt het ervoor dat je de context en richting helder maakt. Dit is een goede basis voor groei én teamwork.  

10 regels bij het feedback geven en ontvangen

Zowel feedback geven als ontvangen vraagt oefening. Daarom hebben we 10 waardevolle gedragsregels verzameld om te waarborgen dat je constructieve feedback geeft.

1. Wees specifiek en concreet: geef een concreet voorbeeld van wat je zag of hoorde. ‘Tijdens de vergadering…’ is effectiever dan: ‘je bent rommelig.’ Dit houdt ook in dat je specifieke, smart-geformuleerde doelen opstelt, om mee verder te kunnen.
2. Zorg voor een veilige setting: kies een moment en locatie waarin de ander zich vrij voelt. Geef bijvoorbeeld aan dat je iets wilt bespreken én vraag of het gelegen komt.
3. Beschrijf gedrag, oordeel niet: zeg wat je zag of hoorde, zonder negatieve labels. Focus op observatie: ‘je zei…’ in plaats van ‘je bent…’.
4. Geef impact weer: benoem wat het gedrag met jou deed of wat het effect op de samenwerking of resultaten is.
5. Gebruik ik-boodschappen: door vanuit jezelf te spreken blijft feedback persoonlijk en minder beschuldigend: ‘ik merkte dat ik…’.
6. Vraag om reacties: houd de dialoog open. Nodig uit met: ‘hoe zie jij dit?’ Zo bouw je aan wederzijds begrip.
7. Bied suggesties, geen letterlijke oplossingen: maak concreet waar behoefte aan is, maar laat ruimte voor eigen inbreng: ‘wat zou jij…?’
8. Focus op ontwikkeling, niet tekortkoming: geef de ander de kans om te groeien. Feedback geven is een manier om te leren, niet om iemand naar beneden te halen.
9. Versterk wat werkt: begin met positieve of versterkende feedback en erken wat goed gaat. Dat maakt uitdagende feedback makkelijker om te verwerken.
10. Durf feedback te ontvangen: ontvang alle informatie met nieuwsgierigheid. Stel vragen als ‘wat bedoel je precies?’ ‘Hoe zie jij het anders?’ Dat bevordert reflectie en eigen regie.

Deze tien regels helpen om feedback effectief én respectvol in te zetten, zowel bij overleg in teams als in één-op-één situaties.

Concrete feedback vragen

We hebben een aantal feedback vragen opgesteld die je kunnen helpen bij het geven of vragen van feedback. Zo wordt het concreter én je kunt ze als houvast gebruiken tijdens het gesprek.

Feedback geven

Dit zijn een aantal vragen die zéker gaan helpen als je feedback gaat geven aan bijvoorbeeld een collega.

• “Mag ik iets met je delen waar ik over heb nagedacht?” Dit zorgt voor instemming en een veilige start.

• “Hoe vond jij zelf dat dit ging?” Hiermee maak je ruimte voor zelfreflectie vóór jij je observatie deelt.

• “Zou je openstaan voor een suggestie over hoe dit anders kan?” Dit laat zien dat je intentie ondersteunend is, niet beoordelend.

• “Wat denk jij dat het effect was van je aanpak op het team?” Deze vraag helpt om gedrag en impact te verbinden.

• “Wat heb jij nodig om hierin verder te groeien?” Zo zet je de ander aan tot het nemen van eigenaarschap en actie.

• “Hoe zou jij willen dat ik feedback aan je geef?” Deze vraag, gesteld vóór je feedbackmomenten nodig hebt, creëert vertrouwen en wederzijds respect.

• “Herken je wat ik zeg, of zie jij het anders?” Dit nodigt uit tot dialoog en voorkomt dat feedback eenrichtingsverkeer wordt.

• “Welke werkwijze zou jij zelf voorstellen in deze situatie?” Op deze manier betrek je de ander actief bij de oplossing.

Feedback vragen

Actief feedback vragen is minstens zo waardevol als het geven ervan. Maar hoe formuleer je krachtige vragen?

• “Ik wil groeien in het voeren van klantgesprekken. Wat merkte je tijdens ons gesprek?” Hiermee laat je zien dat je openstaat voor groei en de input van de ander waardeert.

• “Welke energie ervaarde je in de teammeeting? Wat werkte goed, wat kon anders?” Zo krijg je zicht op hoe je invloed hebt en wat jouw stijl doet in groepsdynamiek.

• “Ik wil graag mijn voorbereiding voor teamupdates verbeteren. Wat mis jij vaak bij mijn presentaties?” Gericht op een concreet resultaat: voorbereiding en presentatiekwaliteit.

• “Hoe ervaarde je mijn uitleg van de nieuwe werkwijze? Wat hielp je en wat miste je?” Gespitst op leesbaarheid, helderheid en relevantie.

• “Mag ik feedback vragen over hoe ik reageerde toen we discussieerden? Voelde je je gehoord?” Zo laat je zien dat je reflecteert op je rol in gesprekken. Dit is cruciaal voor samenwerking.

Kortom, wat is feedback nou precies? Constructieve feedback geven en ontvangen is in elk geval geen avondvullende training of IQ-test. Het is een gewoonte, een attitude, een investering. Net als regelmatige reflectie en teamcoaching, is feedback een manier om samen sterker te worden. Of je nu feedback gaat geven aan een collega als teamlid of leidinggevende, je krijgt altijd iets waardevols terug. Denk aan meer inzicht, betere verbinding en een cultuur waarin leren en samenwerken hand in hand gaan. En het zal ook zeker het werkplezier verhogen. Zo kun je samen verder groeien!