Dit moet je doen bij sociale (on)veiligheid op werk

Wat doe je als je geconfronteerd wordt met situaties van sociale (on)veiligheid op het werk? Deze vraag is van groot belang voor zowel werknemers als werkgevers, aangezien het belangrijk is om een veilige en respectvolle werkomgeving te hanteren.

In dit artikel willen we je bekend maken met het concept 'sociale (on)veiligheid op het werk'. Wellicht heb je er wel eens van gehoord, maar we maken het graag duidelijk voor je in dit artikel. We bespreken onder andere waaraan je dergelijke (on)veilige situaties kunt herkennen, welke maatregelen er genomen moeten worden voor sociale (on)veiligheid en hoe je hier zelf, als werkgever, mee kan omgaan.

Alvast meer willen weten over een gezonde werkomgeving? Lees dan ons artikel over het effect van een gezonde werkomgeving op welzijn en productiviteit.

Wat is sociale (on)veiligheid op de werkvloer?

Sociale (on)veiligheid op de werkvloer begint al heel erg klein. Van kleine grapjes met collega’s onderling tot ernstige pesterijen, sociale (on)veiligheid zit verstopt in een klein hoekje. Het verwijst naar een werkomgeving waarin collega’s zich niet gerespecteerd, gewaardeerd of veilig voelen in hun sociale interacties.

4 voorbeelden van sociale onveilige situaties

Er zijn 4 veelvoorkomende sociale onveilige situaties waar we je bewust van zouden willen maken. Het herkennen en begrijpen van deze situaties is de eerste stap naar het creëren van een veiligere werkomgeving.

(seksuele) intimidatie

Een voorbeeld van sociale (on)veiligheid is (seksuele) intimidatie. Intimidatie op de werkvloer is elke vorm van ongewenst gedrag dat is bedoeld om een persoon bang te maken, te kleineren of te controleren. Intimidatie creëert een toxische werkomgeving en kan ernstige gevolgen hebben op de mentale gezondheid van de werknemer.

Discriminatie en racisme

Of je nu van een andere plaats komt of niet, het moet niet meer uitmaken of iemand een andere huidskleur heeft, of een andere taal spreekt thuis. Helaas vindt er nog veel sociale onveiligheid op het werk plaats in de vorm van discriminatie. Discriminatie op het werk is wanneer iemand oneerlijk wordt behandeld alleen omdat hij of zij anders is.

Racisme is een specifiek soort discriminatie. Dit is oneerlijke behandeling tegenover mensen vanwege hun ras of huidskleur. Hoe herken je dit op het werk? Denk bijvoorbeeld aan een persoon die geen baan of promotie krijgt, alleen omdat hij of zij uit een ander land komt, of een andere huidskleur heeft.

Het is belangrijk dat iedereen op het werk sociale veiligheid ervaart door eerlijk en met respect te worden behandeld, ongeacht waar ze vandaan komen. Het mag ook niet uitmaken hoe ze eruitzien of welke taal ze spreken, iedereen verdient het om gelijk behandeld te worden.

Ontdek hier meer over de betekenis van racisme:

Machtsmisbruik

Machtsmisbruik op het werk is wellicht lastig te herkennen. Wanneer gaat een baas of leidinggevende te ver? Toch is dit een standaard voorbeeld van sociale (on)veiligheid op het werk. Denk bijvoorbeeld aan een spel waarbij één persoon de leider is. Deze leider mag de regels van het spel bepalen. Normaal gesproken zou deze leider de regels eerlijk moeten maken, zodat iedereen een leuke tijd heeft.

Stel je voor dat deze leider besluit om regels te maken die alleen goed zijn voor hem en haar. Op het werk gebeurt machtsmisbruik wanneer iemand die baas is of meer macht heeft, deze macht te gebruiken op een eerlijke of slechte manier. Dit kan zijn door mensen te vertellen dat ze dingen moeten doen die ze niet willen doen of iemand laten overwerken zonder uit te betalen bijvoorbeeld. Ze laten hun werknemers extra hard werken zonder dat ze daar iets extra’s voor krijgen.

Iets dat wellicht herkenbaar is voor veel werknemers, is dat de baas favorieten heeft en alleen bepaalde mensen voordelen geeft, zoals betere kansen of leukere taken. Anderen voelen zich misschien genegeerd of onaardig behandeld.

Pesterijen

Heb je iemand die op het werk steeds gemene opmerkingen maakt tegen collega’s, roddels over hen verspreidt of hen opzettelijk buitensluit van belangrijke vergaderingen of besprekingen? Of wellicht is er al eens een e-mail of bericht verspreidt wat een onaardige ondertoon bevatte? Dit zijn voorbeelden van sociale (on)veiligheid op het werk in de vorm van pesterijen.

Net als op school, kan het ervoor zorgen dat pesterijen iemand tegenhoudt om naar het werk te komen. Ze gaan al met een vervelend onderbuik naar het werk en hoe langer de pesterijen aanhouden, hoe slechter iemand zich gaat voelen. Dit kan uiteindelijk resulteren dat iemand niet meer naar werk komt, of op zijn minst heel onzeker gaat voelen over zichzelf of het werk.

Het is belangrijk dat je sociale veiligheid hanteert en daarbij psychologische veiligheid creëert voor werknemers. Meer informatie over psychologische veiligheid en hoe je hiermee teams laat floreren, vind je in dit boek:

Hanteer sociale veiligheid

Kun je sociale (on)veiligheid definiëren als ongewenst of grensoverschrijdend gedrag? Tussen ongewenst en grensoverschrijdend gedrag zit namelijk ook een verschil. Het is belangrijk om dit verschil te herkennen om als werkgever de juiste sociale veiligheid te hanteren.

Ongewenst gedrag is gedrag dat door werknemers als ongewenst wordt ervaren. Met ongewenst gedrag is het vaak onbewust gedrag dat niet zo bedoeld is. Je kunt het zien als een menselijke fout, dat is nog een ethisch aspect waarbij de ander het wellicht niet zo bedoelde. Meestal als iemand het gedrag bespreekbaar maakt, wordt het niet meer herhaald. Hierbij is het belangrijk om als werkgever een omgeving te creëren waarbij dit bespreekbaar kan worden gemaakt. Hiermee geef je anderen de kans om hier rekening mee te houden.

Bij grensoverschrijdend gedrag is onprofessioneel, ongewenst en schendt de waardigheid van collega’s aan. Een grens is een duidelijke afspraak die iemand voor zichzelf maakt waarbij een ander duidelijk deze overschrijdt. De voorbeelden die hierboven in het artikel genoemd zijn, zijn duidelijke grenzen waarbij helder wordt gemaakt wat men wel en niet mag verwachten in een organisatie. Grensoverschrijdend gedrag is ook een overtreding van de Nederlandse wet. Dit betekent dat je dus niet alleen de waardigheid van iemand aantast, maar ook in overtreding bent.

Het is daarom belangrijk dat je als werkgever goed benadrukt wat de grenzen zijn binnen de organisatie. Je kunt bijvoorbeeld, net zoals wij hebben gedaan bij onze bedrijven, een personeelshandboek schrijven. Hierin staan alle gedragsregels waaraan men zich moet houden.

Het is net zoals een MSDS sheet, waarin de gevaren staan en ook adviezen hoe je met situaties om moet gaan. Natuurlijk is dit personeelshandboek wat anders ingericht, omdat het een menselijk aspect bevat. Het principe van een veiligheidsinformatieblad en gedragsregels in het handboek blijft hetzelfde. Het geeft sturing hoe je met situaties om moet gaan. Je kunt ook een vertrouwenspersoon inzetten om deze regels te hanteren en als contactpersoon te fungeren wanneer een medewerker een melding maakt voor sociale onveiligheid op de werkvloer.

Samenwerken voor een veilige werkomgeving

In dit artikel hebben we de belangrijke kwestie van sociale (on)veiligheid op de werkvloer besproken. Het is belangrijk dat je begrijpt als werkgever wanneer men wordt geconfronteerd met situaties van sociale onveiligheid op het werk. Het streven naar een veilige en respectvolle werkomgeving is van groot belang. Je wilt dat collega’s de juiste verbinding maken met elkaar, in plaats van vervelende, sociale situaties met ongewenst of grensoverschrijdend gedrag.

Het kan vaak klein beginnen, maar kan ernstige gevolgen hebben voor werknemers en de werkomgeving als geheel. De situaties die we besproken hebben, zijn belangrijk om te herkennen en begrijpen, want het is de eerste stap naar het creëren van een veiligere werkomgeving.

Om sociale veiligheid op het werk te waarborgen, moeten werkgevers en bedrijven duidelijke grenzen stellen en gedragsregels vaststellen. Vandaar dat we in dit artikel besproken hebben dat een personeelshandboek en het aanstellen van een vertrouwenspersoon nuttig kunnen zijn om dit aspect aan te pakken.

Met dit artikel hopen we bewustzijn te creëren rondom het belang van sociale (on)veiligheid op het werk en dat het bedrijven zal inspireren om hierin actie te ondernemen. Zo kunnen we allemaal een veilige en respectvolle werkomgeving bevorderen.

Opzoek naar tips hoe je de teamgeest van de werkvloer kan verbeteren? Check dan zeker onze blog hier.